100. Urodziny Bauhausu – poznaj styl który nie przemija

Fot. 1. Nowoczesny salon urządzony zgodnie z duchem Bauhausu. Główną ozdobą tego modernistycznego wnętrza jest geometryczne lustro Demi.

Minimalistyczna bryła budynku, proste formy mebli, spokojna kolorystyka oraz otwarta, pełna światła przestrzeń, podzielona na strefy o różnej funkcji – aż trudno uwierzyć, że ta nowoczesna koncepcja domu narodziła się aż sto lat temu! Równie zadziwiające jest to, że ukształtowanie idei, które zrewolucjonizowały XX-wieczną architekturę, wzornictwo oraz projektowanie wnętrz, zajęło jedynie 14 lat, bo tylko tyle czasu działał Bauhaus – ich twórca.

Co to jest Bauhaus?

To szkoła projektowania, działająca w latach 1919-1933 kolejno w Weimarze, Dessau i Berlinie, najpierw pod kierownictwem Waltera Gropiusa, potem Hannesa Meyera, a na koniec Miesa van der Rohe. Jej założyciel, wybitny architekt Walter Gropius największy nacisk kładł na wszechstronną i interdyscyplinarną metodę kształcenia przyszłych projektantów oraz na uwolnienie ich od schematycznego myślenia. I właśnie temu służył program nauczania w Bauhausie. Rozpoczynał go sześciomiesięczny kurs wstępny. Jego pierwszy prowadzący Johannes Itten pisał: „Każdy nowy uczeń przychodzi do nas obciążony nagromadzonymi wiadomościami. Musi się ich pozbyć, zanim osiągnie umiejętność indywidualnego spojrzenia i nabędzie własną wiedzę”.

Fot. 2. Twórcy Bauhausu: od lewej Hans Meyer, Mies van der Rohe, Walter Gropius. 

Uczniowie pracowali z różnymi materiałami, m.in. z kamieniem, drewnem, metalem. Mieli za zadanie badać związki między nimi, tworząc asamblaże, czyli trójwymiarowe kompozycje z gotowych przedmiotów. Kurs ten musieli przejść wszyscy adepci, a po jego zakończeniu rozpoczynali specjalistyczne, trzyletnie szkolenie w jednym z warsztatów, np. stolarstwa, ceramiki, malarstwa ściennego, tkactwa czy metalurgii. W późniejszym okresie, kiedy Bauhausem kierował komunista Hannes Meyer, uczyli się też projektowania architektonicznego i inżynieryjnego, ukierunkowanego na tanie, socjalne budownictwo.

Eksperymentalna nauka

Na uczelni nie było profesorów i studentów. Na wzór średniowiecznych cechów rzemieślniczych (nazwa szkoły nawiązuje zresztą do Bauhutte, w tłumaczeniu strzechy budowlanej, czyli średniowiecznej organizacji, powołanej do budowania monumentalnych gmachów) wykładowców nazywano mistrzami, a uczniów czeladnikami. Pracowali oni wspólnie w szkolnych warsztatach. Stolarstwa uczył Gropius, malarstwa ściennego Wassily Kandinsky i Oskar Schlemmer, a introligatorstwa Paul Klee. Działali tu również inni artyści awangardowi, jak Laszlo Moholy-Nagy, Josef Albers, Lyonell Feriniger, Alexander Schawinsky, Hans Mayer i Gunta Stolz, z których każdy reprezentował inny kierunek w sztuce (ekspresjonizm, konstruktywizm czy kubizm) i miał inspirującą, pobudzająca kreatywność uczniów osobowość.

Fot. 4. Wnętrza budynku w Dessau, zaprojektowanego w całości przez Waltera Gropiusa, odznaczają się zróżnicowaną formą dostosowaną do pełnionych funkcji. Stały się ikoną współczesnej architektury. 

Opracowywano modele przedmiotów użytkowych i projekty budynków, które miały służyć przyszłemu, humanistycznemu społeczeństwu. Zamiast luksusu dla wybranych, nastawiano się na rzeczy funkcjonalne, proste i nadające się do produkcji seryjnej, czyli dostępne dla każdego. 

Koniec szkoły, początek nurtu

Po dojściu Hitlera do władzy szkołę zamknięto, co nie znaczy, że zniknęła w mrokach dziejów. Budynki twórców Bauhausu nadal stoją i są pokazywane w albumach, poświęconych wybitnym osiągnięciom współczesnej architektury. Projektowane przez wykładowców i uczniów tej szkoły meble czy dodatki stały się klasykami nowoczesnego designu, z których wiele nadal jest produkowanych, jak np. krzesło „Wassily” Marcela Breuera, lampa Wilhelma Wagenfelda czy leżanka i fotel „Barcelona” Miesa van der Rohe. Przede wszystkim zaś do dziś są żywe idee Bauhausu. Zawarte między innymi w hasłach: "mniej znaczy więcej" oraz "forma wynika z funkcji" wciąż pozostają aktualne, znajdując licznych wyznawców wśród kolejnych pokoleń projektantów.

Fotel „Barcelona” zaprojektowany przez Ludwiga Miesa van der Rohe oraz Lilly Reich w 1929 roku.

Krzesło „Wassily” projektu Marcela Breuera z 1926 r. – mistrzowskie połączenie stali i skóry.

Lampa „Wagenfeld” z 1924 r. według projektu 24-letniego wówczas, przyjętego właśnie do szkoły Bauhaus czeladnika – Wilhelma Wagenfelda.

Powrót stylu Bauhausu

Nie przeminął również wypracowany przez wykładowców i uczniów Bauhausu minimalistyczny styl, który przez 100 lat nie zestarzał się ani trochę, co we wnętrzarstwie jest zupełnym fenomenem. Właściwie wciąż wygląda super nowocześnie, wręcz awangardowo. Nic dziwnego, że co kilka lat powraca jako ostatni krzyk mody. Tak właśnie jest teraz. A jak wygląda wnętrze, zaaranżowane w tym stylu?

Otwarta przestrzeń

Zamiast osobnej kuchni, jadalni i salonu – jedno duże pomieszczenie, przesycone światłem, wpadającym przez niezasłonięte niczym okna i podzielone umownie na strefy o różnej funkcji.

Fot. 5. Jasny, przestronny salon nowocześnie urządzony, otwarty na pozostałą część mieszkania. Nad komodą nowoczesne lustro Fly. 

Meble o prostych, geometrycznych formach

Wykonane z trwałych materiałów, takich jak chromowana stal, szkło, drewno, skóra. Nie może ich być dużo – tylko te najpotrzebniejsze. Sprzęty, które nie służą praktycznym celom, są całkowicie zbędne. Pamiętajmy, funkcjonalność to słowo klucz w Bauhausie!

Fot. 6. Nowoczesne minimalistyczne meble pięknie dopełnione geometrycznym zestawem kolorowych luster. Na pierwszym planie replika trójnożnego fotela Shell Chair projektu Hansa Wegnera. 

Brak ornamentyki i ozdobnych bibelotów

Funkcję dekoracyjną w aranżacji przejmują przemyślanie dobrane materiały o zróżnicowanych fakturach i połyskliwości oraz dopracowane formy mebli i dodatków. Co najwyżej, na ścianie może zawisnąć obraz, grafika czy lustro.

Jasna kolorystyka

Ściany mają być białe, kremowe lub jasnopopielate, czyli neutralne, tak by nie wywoływały ani pozytywnych, ani negatywnych emocji oraz nie odwracały uwagi od kształtu, odcieni i faktur wszystkich elementów wyposażenia. W akcentach mogą pojawiać się barwy podstawowe, tzn. czerwień, żółty i błękit, a także czerń.

Idee Bauhausu to oczywiście nie Biblia, w której nie można niczego zmieniać. Architekci, projektując w dzisiejszych czasach aranżacje w duchu tej szkoły, interpretują więc na różne sposoby jej założenia, dostosowując je do współczesnych gustów i panujących obecnie trendów. W efekcie zmienia się na przykład kolorystyka – podstawowe barwy bywają zastępowane ciemnymi zieleniami, rdzawymi oranżami albo pastelami. Znika również typowy dla stylu Bauhausu bezosobowy chłód. Dzieje się tak za sprawą dywanów, zasłon czy poduszek, które pojawiają się nawet w najbardziej oszczędnie urządzonych wnętrzach, wnosząc do nich mnóstwo przytulności i domowego ciepła.

Lustra w stylu Bauhausu

My również jesteśmy zwolennikami Bauhausu i wypracowanych przez tę szkołę zasad aranżacji. Ponieważ jedna z nich zakładała, że funkcję dekoracyjną powinny pełnić przedmioty użytkowe, zaprojektowaliśmy kilka luster, które mogą odgrywać rolę ozdób, nie tracąc przy tym nic ze swej funkcjonalności. To modele przyciągające wzrok nietypowym, nieregularnym kształtem, jak Fly, Lapis czy Multico albo inspirowane ukochanymi przez twórców Bauhausu abstrakcyjnymi grafikami, do których należą m.in. lustra Eclipse, Sunset lub Novi. Wszystkie idealnie wpasują się do salonów, holów i sypialni, utrzymanych w stylu tej szkoły, a także do wszystkich innych wnętrz minimalistycznych i modernistycznych – spadkobierców idei Bauhausu.

Lustro Demi
Zobacz >

Lustro Eclipse
Zobacz >

Lustro Sunset
Zobacz >

Lustro Multico
Zobacz >

Lustro Hoko
Zobacz >

Lustro Ring Ambient
Zobacz >

Lustro Novi
Zobacz >

Lustro łazienkowe Ambient
Zobacz >

Lustro Billet
Zobacz >

Lustro z półką Vico
Zobacz >

Lustro Fly
Zobacz >

Lustro Lapis
Zobacz >

Autorzy zdjęć w kolejności występowania: 1.Aleksandra Giera/GieraDesign/3DarcaStudio/AdobeStock; 2.źródło: Wikipedia; 3-4.Stockfotos-MG/AdobeStock; 5-6.GieraDesign/3DarcaStudio/AdobeStock; 7.Jean Philippe/unsplash.com; 8.Jean Philippe/unsplash.com/GieraDesign; 9.chuttersnap/unsplash.com; 10.Jean Philippe/unsplash.com; 11.GieraDesign
ⓒ Wszelkie prawa zastrzeżone. Zabrania się kopiowania i rozpowszechniania zdjęć oraz wszelkich treści tego serwisu bez zgody GieraDesign. Zabrania się kopiowania i sprzedaży wzorów luster.